Η Δύναμη της Αφήγησης

Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν

Πεσμαζόγλου 5
Νόρντοστ, του Τόρστεν Μπουχστάινερ

Σκηνοθεσία: Ν. Χατζόπουλος

Παίζουν: Μ. Παπαδημητρίου, Αλ. Σακελλαροπούλου, Σ. Σεϊρλή

Διάρκεια: 90'

Το θέατρο; Μια παρωχημένη ιστορία. Ένα μέρος που πάνε οι γέροι, ή σε κάθε περίπτωση οι μεσήλικες, για να δούνε τι; Κάτι που μπορεί να δείξει καλύτερα ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, το βίντεο. Κάτι παλιομοδίτικο. Πιο κοντά την τραγωδία, στην αρχαιότητα, παρά στις μέρες μας. Λάθος. Αν πιστεύετε κάτι τέτοιο πηγαίνετε τώρα στο υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, στη Στοά του Βιβλίου και δείτε το Νορντοστ. Το σκηνικό λιτό – τρεις άσπρες καρέκλες. Οι ηθοποιοί: τρεις γυναίκες που βρίσκονται σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του έργου στη σκηνή. Και τι λένε; Αφηγούνται μια ιστορία, ένα πραγματικό γεγονός, φριχτό αφ αυτού. Τότε, το 2002, όταν γύρω στους 40 Τσετσένους αντάρτες (άντρες και γυναίκες) μπήκαν στο θέατρο Ντουμπρόβκα της Μόσχας, που έπαιζε το μιούζικαλ Νόρντοστ, και κράτησαν ομήρους 800 ανθρώπους, θεατές και ηθοποιούς για τρεις μέρες, μέχρι που οι ρώσικες δυνάμεις ασφαλείας, που αν υπήρχε Νόμπελ βαρβαρότητας σίγουρα θα το κέρδιζαν, διοχέτευσαν ένα χημικό αέριο (ή αναισθητικό, κανείς δεν ξέρει μέχρι σήμερα), μπήκαν στο κτίριο και σκότωσαν όλους τους τρομοκράτες – εκτός από δυο που διέφυγαν – και 129 όμηρους.

Η μία είναι μια απλή γυναίκα, που όταν οι Ρώσοι σκοτώνουν τον άντρα της, γίνεται τρομοκράτισσα, μία «μαύρη χήρα» στην ομάδα του Μοβσάν Μπαράγιεφ, του αρχηγού αυτής της τρομοκρατικής ενέργειας. Η άλλη είναι γιατρός, που έχασε τον άντρα της (πρώτα ψυχικά και μετά σωματικά) εξαιτίας του πολέμου της Τσετσενίας. Και η τρίτη μία Ρωσίδα λογίστρια που πήγε μαζί με τον άντρα της να δει την παράσταση. Διηγούνται ταυτόχρονα την ιστορία, και με όλα τα αναγκαία φλας μπακ, που δεν κουράζουν.
Εξαιρετικό θεατρικό έργο του Τόρστεν Μπουχστάινερ, με μία μεγάλη μαεστρία αφήγησης που σε καθηλώνει. Νοιώθεις τον τρόμο και την αγωνία, μυρίζεις τον ιδρώτα, συναισθάνεσαι την άκρατη αναλγησία της κρατικής εξουσίας. Και οι τρεις γυναίκες, η Μάνια Παπαδημητρίου (η Τσετσένα παρασκευάστρια, και τρομοκράτισσα), η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου (η Λετονή γιατρός), και η Σοφία Σεϊρλή (η Ρωσίδα λογίστρια) είναι η μία καλύτερη από την άλλη. Η σκηνοθεσία του Νίκου Χατζόπουλου λειτουργεί άψογα, χωρίς υπερβολές (που θα ήταν πειρασμός σε ένα τέτοιο έργο).
Μία φίλη, που έχει ζήσει στην Ρωσία αρκετά χρόνια και παρακολούθησε το έργο, μου έλεγε ότι οι Ρωσίδες και οι Τσετσένες ποτέ δεν θα χειρονομούσαν, ούτε θα μιλούσα έτσι. Σύμφωνοι, αλλά τότε το έργο θα ήταν ίσως τεχνικά λίγο πιο άψογο, αλλά συναισθηματικά πολύ πιο απόμακρο στον Έλληνα θεατή.

Ο Θείος Πέτρος Πάει Θέατρο – και Πλήττει

ΔΕΚΑΤΗ ΕΒΔΟΜΗ ΝΥΧΤΑ
του Απόστολου Δοξιάδη

Σκηνοθεσία: Αντώνης Καφετζόπουλος.

Παίζουν: Γ. Κοτανίδης, Σμ. Σμυρναίου, Εύa Κοτανίδη, Ιζ. Κογεβίνα, Θ. Δήμου.

Σκηνικά- κοστούμια: Μ. Τρικεριώτη.

Δυστυχώς ο Απόστολος Δοξιάδης δεν μπόρεσε να επαναλάβει μία προηγούμενη του επιτυχία. Ο Θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ ήταν μία γοητευτική ιστορία με όλα τα συστατικά της συνταγής στις σωστές ποσότητες: δραματουργία και πλοκή, χαρακτήρες, επιστημονικό ενδιαφέρον, διάρκεια. Δίκαια λοιπόν σκαρφάλωσε στην ελληνική (αλλά και ξένη) λίστα των μπεστ σέλερ, και παρέμεινε εκεί για πολύ. Αντίθετα, η θεατρική του παράσταση 17η Νύχτα, που παίζεται στο θέατρο Άνεσις, είναι ένα άνισο πόνημα όπου πολλά πράγματα πάνε στραβά, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του σκηνοθέτη και των ηθοποιών.

Η ιστορία είναι απλή και αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα. Ο διάσημος μαθηματικός Κουρτ Γκέντελ, που ήταν μαζί με τον Αϊνστάιν στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών του Πρίνστον, έχει σταματήσει να τρώει γιατί νομίζει ότι θέλουν τα τον δηλητηριάσουν. Εισάγεται στο νοσοκομείο και εκεί μία νευρωσική και αυταρχική νοσοκόμα, η Μαίρη Πίρσον, προσπαθεί να τον πείσει να φαει, γιατί αλλιώς θα αποδημήσει εις Κύριον. Ο Γκέντελ, μέσα στο στενό μανδύα της λογικής του, προσπαθεί να της εξηγήσει γιατί δεν επιθυμεί (ή φοβάται) να φαει. Επιπλέον, η κ. Πίρσον έχει και δύο κόρες τις οποίες τυραννάει, την μία με τόση επιτυχία που παθαίνει νευρική ανορεξία.

Από κει και πέρα η ιστορία συνεχίζεται μέχρι το αναπόφευκτο τέλος της με παρεκβάσεις «μοντέρνου» θεάτρου από την αφηγήτρια – την άλλη κόρη της κ. Πίρσον – και μία χιουμοριστική, πλην όμως κουραστική και εμβόλιμη παρουσία του κορυφαίου μαθηματικού και καθηγητή Νταβίντ Χίλμπερτ που προσπαθεί να εξηγήσει τα μαθηματικά, την λογική της μη πληρότητας και -- αντιπαραθετικά μια και αυτός ήταν ο μεγάλος χαμένος από το θεώρημα του Γκέντελ -- τι ακριβώς απέδειξε ο Κουρτ Γκέντελ.

Όντως αυτά που προσέφερε ο Γκέντελ στην επιστήμη ήταν πολύ σημαντικά, αλλά ούτε το θεώρημά του --και ενδεχομένως ούτε η παράνοιά του -- μπορούν να μεταφερθούν στο σανίδι. Οι διάλογοι είναι συχνά ενδιαφέροντες και με χιούμορ, αλλά ο θεατής αναρωτιέται «προς τι;». Ούτε οι χαρακτήρες εξελίσσονται,ούτε η ιστορία είναι γοητευτική. Μήτε ατυχώς αναδεικνύεται η κρυφή γοητεία των μαθηματικών, όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας σε μία συνέντευξή του.

Ο Αντώνης Καφετζόπουλος έκανε μία αξιέπαινη σκηνοθετική προσπάθεια, και τα σκηνικά λειτουργούν σχετικά αποτελεσματικά. Οι ηθοποιοί, με πρώτο τον Γιώργο Κοτανίδη που υποδύεται τον Γκέντελ δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους, αν και στο χειροκρότημα του τέλους διακρίνεις εκείνη την σχεδόν αδιόρατη έκφραση που υπαινίσσεται ότι «εμείς προσπαθήσαμε όσο μπορούσαμε».

Εδώ και δύο χρόνια, πάλι ο Γιώργος Κοτανίδης είχε υποδυθεί τον εξ ίσου διάσημο φυσικό Ρίτσαρντ Φέινμαν. Παρόλο που θα μπορούσε να πει κανείς ότι και εκείνη η παράσταση απευθυνόταν σε ειδικό κοινό (κάτι πού δεν αληθεύει) το πολύ καλό σενάριο την έκανε απολύτως απολαυστική. Έφευγες ικανοποιημένος, χορτασμένος θέατρο. Το ίδιο συνέβαινε και με την Κοπεγχάγη, ένα θεατρικό έργο της ίδιας κατηγορίας. Είναι αυτές οι συγκρίσεις που γέρνουν ακόμη περισσότερο την πλάστιγγα σε βάρος της 17ης Νύχτας. Περιμένουμε ένα βιβλίο, όπου μπορεί πάλι να λάμψει το αναμφισβήτητο ταλέντο του Απόστολου Δοξιάδη.